Peguam Syarie Menulis: Usaha berterusan memartabat Undang-Undang Syariah (Oleh Nurhidayah Muhd Hashim)

Bermula dengan peraturan digubal Inggeris pada 1935 kerajaan sentiasa menaik taraf perundangan Islam.

RUANGAN ini pernah membawa pembaca menyusuri sejarah perundangan dengan melihat bagaimana undang-undang Inggeris bertapak dan membina kekuatan di Malaysia. Apakah berlaku kepada perundangan syariah selepas negara merdeka dan bagaimana kod peruntukan undang-undang sebelum ini? Apabila Inggeris menguatkuasakan kod undang-undang Muhammadan Marriage and Divorce Registration Enactment Chapter 197 of Revised Law of Federated Malay States, 1935, ia lebih memusatkan kepada aspek pentadbiran seperti pendaftaran perkahwinan, perceraian dan rujuk serta sedikit hukum asas perkahwinan.

Pengkaji Barat, M B Hooker dalam tulisannya turut menyebut ia bertujuan memudahkan British mengawal selia urusan kekeluargaan masyarakat Islam di samping cuba mengekalkan polisi tidak mencampuri hal ehwal agama Islam dan adat istiadat Melayu sekadar tidak menghina amalan sedia ada. Bermula awal 1950-an, tindakan pertama dijalankan ialah penggubalan Enakmen Pentadbiran Hukum Syarak, Selangor 1952 yang mengandungi urusan penubuhan Majlis Agama Islam dan Adat Istiadat Melayu Selangor membantu Sultan dalam mentadbir perkara berkaitan agama Islam dan adat istiadat orang Melayu. Hak dan kuasa majlis, peraturan mesyuaratnya, penubuhan Jabatan Agama Islam, pelantikan mufti dan Jawatankuasa Fatwa. Penubuhan Mahkamah Kadi dan Kadi Besar, pelantikan Kadi Besar serta bidang kuasa mahkamah dalam mendengar dan memutuskan kes yang berlaku antara orang Islam dinyatakan dalam Seksyen 43 hingga 57, manakala Seksyen 58 hingga 93 diperuntukkan peraturan perbicaraan jenayah dan perbicaraan mal yang perlu diikuti di mahkamah.

Enakmen Pentadbiran 1952 juga memperuntukkan perkara berkaitan urusan wakaf dan pengurusannya, nazar, zakat, fitrah, pungutan khairat, hal ehwal wang amanah, pengurusan masjid dan pelantikan pegawai dinyatakan dalam seksyen 94 hingga 118. Aspek kekeluargaan diperuntukkan tetapi tidak terperinci. Perkara dinyatakan meliputi urusan pertunangan, perkahwinan, perceraian, pembubaran perkahwinan, harta sepencarian, penjagaan anak, nafkah anak dan isteri, anak sah taraf dan sebagainya. Ia diperuntukkan dalam 25 seksyen saja iaitu seksyen 119 hingga 144. Kandungan Enakmen Pentadbiran 1952 sebenarnya menggabungkan pelbagai undang-undang pentadbiran agama Islam. Dengan pewartaan Enakmen Pentadbiran 1952, maka ia menggantikan pemakaian kod Muhammadan Enactment yang dikuatkuasakan. Penggubalan Undang-undang Pentadbiran dilaksanakan di negeri lain iaitu negeri Kelantan pada 1953, Terengganu (1955), Pahang (1956), Pulau Pinang dan Melaka (1959), Negeri Sembilan (1960), Kedah (1962), Perlis (1963) dan Perak (1965).

Jika dikaji, peruntukan mengenai urusan perkahwinan dalam Enakmen Pentadbiran 1952 sebenarnya hampir sama dengan peruntukan yang ada dalam Muhammadan Enactment. Sekyen 6 (i) Muhammadan Enactment dan seksyen 128(1) Enakmen Pentadbiran 1952 mengenai cerai fasakh tidak menjelaskan apa maksud fasakh dan alasan diterima oleh mahkamah untuk isteri menuntut fasakh. Menurut E N Taylor, oleh kerana kebanyakan penduduk Tanah Melayu berpegang kepada mazhab Syafie, maka prinsip dalam mazhab Syafie bagi masalah ini akan terpakai. Ini bermakna berdasarkan kepada pendapat atau andaian Taylor, alasan yang dibincangkan dan dipersetujui oleh mazhab Syafie sahajalah yang akan diterima oleh mahkamah sebagai alasan menuntut fasakh. Kedua-dua enakmen memperuntukkan selepas permohonan didengar dan isteri mengangkat sumpah di hadapan saksi, maka pendaftar akan merekodkan perkara itu dan akan meluluskan permohonan fasakh atau taklik yang dituntut jika beliau yakin ia menepati undang-undang Islam. Hampir keseluruhan peruntukan adalah bersifat umum dan longgar. Oleh kerana kekurangan yang ada dalam kod undang-undang sebelumnya tidak diperbaharui dengan baik oleh Enakmen Pentadbiran 1952, maka tindakan dan usaha lain ke arah melahirkan peruntukan undang-undang lebih baik sangat diperlukan. Menurut Profesor Ahmad Ibrahim, permasalahan dan kedudukan pentadbiran undang-undang Syariah yang kurang memuaskan disedari kerajaan dan orang Islam di Malaysia. Akhirnya diwujudkan satu jawatankuasa yang dipengerusikan Allahyarham Syed Nasir Ismail dan dianggotai pakar undang-undang syariah ditubuhkan untuk menimbang kedudukan undang-undang syariah, kuasa dan status Mahkamah Syariah dan hakim Mahkamah Syariah di negara ini. Perkembangan seterusnya membawa kepada penggubalan dan pewartaan Enakmen Undang-Undang pada 1980-an dan yang terakhir adalah kod undang-undang pada 2003 seperti dilaksanakan di Selangor, Kelantan dan beberapa negeri lain. Usaha lebih agresif dan tersusun masih perlu digiatkan dan kita semua perlu menyokong untuk memartabatkan perundangan syariah di tanah air tercinta ini.

Penulis ialah Exco Persatuan Peguam Syarie Malaysia (PGSM). Sebarang komentar boleh dihantar ke excopgsm@yahoo.com. Sila layari http://peguamsyarie.blogspot.com